ZSOŚS.440.69.2018

Na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096), art. 12 pkt 2, art. 27 ust. 1 i 2 pkt 2, art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 922 ze .zm.) i art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2017 r. poz. 2067 ze zm.), w związku z art. 160 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1000 ze zm.) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie skargi Pana K. H., zam. w R., na przetwarzanie jego danych osobowych w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji (KSIP) przez Komendanta Głównego Policji (Warszawa, ul. Puławska 148/150),  

odmawiam uwzględnienia wniosku

Uzasadnienie

Do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (obecnie: Urząd Ochrony Danych Osobowych) wpłynęła skarga Pana K. H., zam. w R. (dalej jako: „Skarżący”), na przetwarzanie jego danych osobowych w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji (dalej jako: „KSIP”) przez Komendanta Głównego Policji (Warszawa, ul. Puławska 148/150),  (dalej jako: „KGP”).

W skardze Skarżący wskazał, że KGP przetwarza jego dane osobowe w systemie KSIP bez podstawy prawnej. Skarżący równocześnie wniósł o wydanie decyzji nakazującej KGP usunięcie jego danych osobowych zgromadzonych w systemie KSIP.

W toku postępowania zainicjowanego skargą, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych uzyskał wyjaśnienia odnośnie okoliczności sprawy, zapoznał się z materiałem dowodowym i dokonał następujących ustaleń.

Wobec Skarżącego w 2013 r. prowadzone było postępowanie karne w sprawie o czyn z art. 178a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny(Dz. U. z 2018 r. poz. 1600). Na zasadach określonych w art. 20 ust. 2a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2017 r. poz. 2067 ze zm.), w związku z przedstawieniem wymienionych zarzutów, właściwy organ Policji dokonał tzw. rejestracji procesowej, tj. wprowadził dane osobowe Skarżącego do zbioru danych KSIP, jako o osobie podejrzanej o popełnienie przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Skarżący pismem z dnia […] października 2016 r. zwrócił się  do Komendanta Głównego Policji, o usunięcie z policyjnej bazy danych informacji o popełnionym przez niego czynie w dniu […].01.2013. Następnie pismem z […] listopada 2016 r. Zastępca Naczelnika Wydziału Obsługi Informacyjnej Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnych KGP udzielił odpowiedzi na ww. wniosek Skarżącego informując, iż jak wynika z treści art. 20 ust. 2a, ust. 2ac i ust.2b ustawy o Policji, Policja może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać i wykorzystywać w celu realizacji zadań ustawowych informację, w tym dane osobowe, o osobach podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, nieletnich dopuszczających się czynów zabronionych przez ustawę jako przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, osobach o nieustalonej tożsamości lub usiłujących ukryć swoją tożsamość, osobach stwarzających zagrożenie, o których mowa w ustawie z dnia 22 listopada  2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, osobach poszukiwanych, osobach zaginionych, osobach, wobec których zastosowano środki ochrony i pomocy, przewidziane  w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (Dz. U. z 2015 r. poz. 21) oraz o osobach, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia  10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych, także bez wiedzy i zgody tych osób. Pismem tym wyjaśniono, iż informacje te mogą obejmować: dane osobowe, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Dodatkowo w omawianym piśmie wyjaśniono Skarżącemu, iż zapis art. 20 ust. 2a in fine ustawy o Policji stanowi lex specialis wobec norm określonych w art. 51 Konstytucji RP oraz art. 25, 32 i 33 ustawy o ochronie danych osobowych, co wydaje się ze wszech miar zrozumiałe i zasadne, wobec przypisanych Policji zadań ustawowych (m.in. zapobieganie i zwalczanie przestępczości). Zatem Policja nie jest zobowiązana do informowania osoby, której dany osobowe przetwarza o fakcie przetwarzanie tych danych jak również o zakresie przetwarzania czy też udostępniania danych osobowych. Mając powyższe na uwadze KGP odmówiło Skarżącemu, uwzględnienia wniosku. W dniu […] stycznia 2017 r. Pan K. H. ponownie zwrócił się do Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnych KGP z wnioskiem o usunięciem jego danych osobowych z systemu KSIP. W odpowiedzi na pismo Pana K. H., Zastępca Naczelnika Wydziału Obsługi Informacyjnej Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnych KGP poinformował Skarżącego, iż na podstawie przesłanek usunięcia danych osobowych z systemu KSIP wskazanych w art. 20 ust 17 i 17b ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2016 r., poz. 1782 z późn. zm.) oraz sposobów oceny danych osobowych pod kątem ich przydatności w prowadzonych postepowaniach wskazanych w §29 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 lipca 2016 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję (Dz. U. z 2016 r., poz.1091) - ponownie dokonano weryfikacji danych dotyczących Skarżącego przetwarzanych z KSIP. Jednocześnie poinformowano Skarżącego, że stan faktyczny oraz prawny nie uległ zmianie oraz o podtrzymaniu stanowiska przekazanego w piśmie […] z dnia […] listopada 2016 r. Naczelnik Wydziału Obsługi Informacyjnej Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji upoważniony przez KGP, wyjaśnił, iż Skarżący nie występował ponownie (po dniu […] stycznia 2017 r.) z wnioskiem o usunięcie danych z KSIP. Dodatkowo w związku z realizacją norm określonych w ustawie o Policji, organy Policji dokonały po zakończeniu sprawy w 2013 r., weryfikacji zgromadzonych danych osobowych Skarżącego w zakresie czynów z art. 178a § 1 ustawy Kodeks karny. Policja dokonała również ww. weryfikacji w związku ze złożoną przez Skarżącego skargą do Generalnego Inspektora na przetwarzanie jego danych w KSIP oraz każdorazowo w związku z wnioskami o usunięcie danych osobowych. Upoważniony przez KGP, Naczelnik Wydziału Obsługi Informacyjnej Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji wyjaśnił, iż jak wynika z norm określonych w art. 20 ust. 17 – Policja ma obowiązek dokonywać weryfikacji danych po zakończeniu sprawy w ramach której dane te zostały wprowadzone do zbioru (tu KSIP), a ponadto nie rzadziej niż co 10 lat od dnia uzyskania lub pobrania informacji, usuwając zbędne dane. Ww. Naczelnik oświadczył, iż wymaganych ustawą weryfikacji dokonano w szczególności pod kątem przesłanek z art. 51 ust. 4 Konstytucji RP oraz pod kątem legalności, w tym w zakresie przesłanek z art. 20 ust. 17 b i 18 ustawy o Policji. Dokonując powyższych weryfikacji danych (ocen pod kątem ich przydatności) Policja  nie była w posiadaniu informacji  wskazujących  na zaistnienie przesłanek z art. 20 ust. 17b i 18 ustawy o Policji. Ponadto Naczelnik Wydziału Obsługi Informacyjnej Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji wyjaśnił, iż 10 letni okres obowiązkowej weryfikacji zgromadzonych danych jeszcze nie upłynął, nie zachodzą zatem, w ocenie KGP, ustawowe przesłanki do usunięcia danych Skarżącego z KSIP. Nie bez znaczenia również pozostaje (poza brakiem spełnienia ww. kryterium czasu) rodzaj popełnionych przez Skarżącego przestępstwa.

 W takim stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych  zważył, co następuje:

Powołana wyżej ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. stwarza prawne podstawy stosowania ochrony państwowej w sytuacjach nielegalnego przetwarzania danych osobowych obywateli przez zarówno podmioty prawa publicznego, jak i podmioty prawa prywatnego. W celu jej realizacji organ ochrony danych osobowych został wyposażony w kompetencje władcze, umożliwiające sankcjonowanie stwierdzanych nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych. Oznacza to, iż organ ochrony danych osobowych, oceniając stan sprawy i dokonując subsumpcji, stwierdza, czy kwestionowane przetwarzanie danych osobowych znajduje oparcie choćby w jednej z przesłanek legalizujących przetwarzanie danych osobowych, wskazanej w art. 23 ust. 1 ww. ustawy o ochronie danych osobowych  i w zależności od występujących w sprawie ustaleń – albo wydaje nakaz lub zakaz, albo odmawia uwzględnienia wniosku, ewentualnie umarza postępowanie. Wydanie nakazu usunięcia uchybień w procesie przetwarzania danych osobowych następuje wówczas, gdy organ ochrony danych osobowych stwierdza naruszenie norm prawnych w zakresie przetwarzania danych osobowych.

Zgodnie z treścią art. 1 przywołanej ustawy, każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych, a przetwarzanie tych danych, w znaczeniu, o którym mowa w art. 7 pkt 2 tej ustawy, dopuszczalne jest tylko ze względu na określone dobra, tj. dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą lub dobro osoby trzeciej i tylko w zakresie oraz trybie określonym ustawą. Mając zatem na uwadze powyższe, stosując przepisy tej ustawy, należy za każdym razem wyważać dobra, które legły u jej podstaw.

W toku postępowania Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych ustalił, iż prowadzone było postępowanie karne w sprawie o czyn z art. 178 a § 1 k.k. przeciwko Skarżącemu. W dacie wniesienia skargi do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych nastąpiło już zatarcie skazania. Skarżący w treści skargi podniósł, iż Komendant Główny Policji odmówił wniosku o usunięcie jego danych osobowych z KSIP, pomimo, iż informacje te nie są przydatne w prowadzonych przez Policję postępowaniach oraz nie są niezbędne w celu realizacji zadań ustawowych Policji.

W przedmiotowej sprawie na uwadze należy mieć treść art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, który stanowi, iż przetwarzanie danych jest dopuszczalne, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Podstawę prawną do przetwarzania danych osobowych osób, wobec których były prowadzone postępowania przez organy Policji, stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o Policji, zgodnie z którym Policja, z zachowaniem ograniczeń wynikających z art. 19, może uzyskiwać informacje, w tym także niejawne, gromadzić je, sprawdzać oraz przetwarzać. Policja może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać i wykorzystywać w celu realizacji zadań ustawowych informacje, w tym dane osobowe - o osobach podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego - także bez ich wiedzy i zgody (ust. 2a). W świetle art. 20 ust. 2b ustawy o Policji gromadzone informacje, mogą obejmować również dane osobowe, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. Okres przechowywania danych określono w art. 20 ust. 17 ustawy o Policji, zgodnie z którym dane osobowe zebrane w celu wykrycia przestępstwa przechowuje się przez okres niezbędny do realizacji ustawowych zadań Policji. Organy Policji dokonują weryfikacji tych danych po zakończeniu sprawy, w ramach której dane te zostały wprowadzone do zbioru, a ponadto nie rzadziej niż co 10 lat od dnia uzyskania lub pobrania informacji, usuwając zbędne dane. Zgodnie z art. 20 ust. 17b dane osobowe o których mowa w ust. 17, usuwa się jeżeli organ Policji powziął wiarygodną informację, iż: czynu stanowiącego podstawę wprowadzenia informacji do zbioru nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia; zdarzenie lub okoliczność, w związku z którymi wprowadzono informacje do zbioru nie ma znamion czynu zabronionego; osoba, której dane dotyczą, została uniewinniona prawomocny wyrokiem sądu. Natomiast dane osobowe szczególnie wrażliwe np. ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, przekonania religijne oraz dane o stanie zdrowia, nałogach lub życiu seksualnym osób podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, które nie zostały skazane za te przestępstwa, podlegają komisyjnemu i protokolarnemu zniszczeniu niezwłocznie po uprawomocnieniu się stosownego orzeczenia (ust. 18).

Wśród powyżej wskazanych przesłanek usunięcia danych nie występuje zatarcie skazania, która uzasadniałaby usunięcie danych Skarżącego z KSIP. Oznacza to, iż samo zatarcie skazania nie jest przesłanką samoistną i bezwzględną do usunięcia informacji kryminalnych z baz danych KSIP. Odnosząc się do instytucji zatarcia skazania zauważyć należy, iż ma ona na celu umożliwienie pełnej społecznej rehabilitacji skazanego, co wiąże się z uznaniem skazania za niebyłe i usunięciem wpisu o skazaniu z KRK. Osoba skazana od momentu zatarcia skazania ma prawo twierdzić, że nie była karana, a żadna instytucja nie może ograniczyć jej praw z powołaniem się na karalność. Jak słusznie wskazał podinsp. S. D. w piśmie z […] listopada 2017 r., to uprawnienie nie doznaje uszczerbku z powodu dalszego przetwarzania w KSIP danych o osobie popełniającej przestępstwo, albowiem informacje, jakimi dysponuje Krajowy System Informacyjny Policji, nie stanowią źródła wiedzy powszechnie dostępnej, gdyż służą wyłącznie realizacji zadań Policji, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o Policji. O ile bowiem dostęp do informacji o karalności osoby z KRK ma charakter powszechny, to informacje pozyskane i wytworzone przez organy Policji w KSIP są zamkniętym, ogólnie niedostępnym zbiorem informacji i danych, służącym jedynie organom Policji dla realizowania ich ustawowych zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Ponadto należy zwrócić uwagę na kwestię okresu przechowywania danych; niedopuszczalne jest bezterminowe przechowywanie danych osobowych. Treść art. 20 ust. 17 wskazuje, iż organy Policji są bowiem obowiązane do systematycznego przeglądania i usuwania zbędnych danych z systemu, zatem nie może dochodzić do sytuacji bezterminowego przetwarzania danych osobowych w KSIP przez ten podmiot. Na marginesie należy wskazać, że wspomniany w art. 20 ust. 17 ustawy o Policji dziesięcioletni termin uzyskania lub pobrania informacji w rozpatrywanej sprawie jeszcze nie upłynął. Stanowi to zatem kolejny argument przemawiający za legalnym przetwarzaniem danych osobowych Skarżącego przez organy Policji w bazie danych. Ponadto, jak wynika z treści pisma z […] listopada 2017 r. podinsp. S. D., działającego z upoważnienia Komendanta Głównego Policji, organy Policji dokonały stosownej weryfikacji danych Skarżącego zgromadzonych w KSIP po zakończeniu sprawy, tj. w 2013 r., a dodatkowo każdorazowo w związku ze złożonymi przez Skarżącego wnioskami o usunięcie jego danych osobowych ze zbioru KSIP, a także ze skargą złożoną do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, przy czym w przypadku wniosku o usunięcie danych osobowych z KSIP weryfikacji dokonano w szczególności pod kątem przesłanek z art. 51 ust. 4 Konstytucji RP oraz przesłanek z art. 20 ust. 17b i 18 ustawy o Policji.

W rozpatrywanej sprawie należy mieć także na względzie regulacje rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 sierpnia 2018 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję (Dz. U. poz. 1636), w szczególności § 4 oraz § 10, które zastąpiło rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję, obowiązujące w momencie wszczęcia postępowania administracyjnego przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych.

Ponadto w rozdziale 5 rozporządzenia z dnia 23 sierpnia 2018 r. wskazano kryteria weryfikacji przechowywania w systemie danych osobowych pod kątem ich dalszej przydatności, którymi są m.in. rodzaj i charakter popełnionego przestępstwa, rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem, formy sprawstwa, postać zamiaru, czas, który upłynął od momentu wprowadzenia danych do zbioru, aktualność przesłanek legalności oraz niezbędności dalszego przetwarzania danych do wykonania zadań ustawowych, wystąpienie okoliczności określonych w art. 20 ust. 17b i 18 ustawy o Policji, a w przypadku danych daktyloskopijnych wystąpienie okoliczności określonych w art. 21l ust. 2 i art. 21m tej ustawy.

Powyższa argumentacja znajduje uzasadnienie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 kwietnia 2017 r. (I OSK 2426/15) oraz w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2005 r. o sygn. akt K 32/04 (publ. OTK-A 2005/11/132), w którym stwierdzono, że przepis art. 20 ust. 17 ustawy o Policji nie przewiduje usuwania ze zbiorów danych zebranych o osobach podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, które zostały prawomocnie uniewinnione bądź wobec których postępowanie karne zostało prawomocnie bezwarunkowo umorzone, niezwłocznie po uprawomocnieniu się stosownego orzeczenia. Prawomocne uniewinnienie konkretnej osoby lub bezwarunkowe umorzenie postępowania karnego wobec konkretnej osoby nie przesądza o tym, czy zgromadzone dane mogą zawierać informacje przydatne dla realizacji ustawowych zadań Policji wobec innych osób.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny wskazuje, iż przyczyną dla której prawa jednostki mogą być ograniczane, jest ochrona dobra wspólnego, a w szczególności - wzgląd na potrzeby bezpieczeństwa i obronności kraju. Ochrona bezpieczeństwa państwa jest zatem szczególną wartością, w zderzeniu z którą prawa jednostki, nawet prawa podstawowe, mogą być – w niezbędnym zakresie - ograniczane. Dopuszczalność ograniczeń podyktowanych takimi względami jest zaś powszechnie przyjęta w państwach demokratycznych (wyrok TK z 16 lutego 1999 r. w sprawie SK 11/98, OTK z 1999 r., cz. I, poz. 5).

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, iż sposób postępowania Policji w omawianym zakresie nie budzi wątpliwości. Dane osobowe Skarżącego zostały bowiem, zgodnie z przepisami, poddane ocenie co do ich przydatności.

W tym stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji.

Na podstawie art. 127 § 3 Kpa od decyzji przysługuje stronie prawo do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia stronie. Strona ma prawo do zrzeczenia się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zrzeczenie się prawa do złożenia wniosku  o ponowne rozpatrzenie sprawy powoduje, że decyzja staje się ostateczna i prawomocna. Jeżeli strona nie chce skorzystać z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, ma prawo do wniesienia skargi na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej stronie. Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa Urzędu (adres: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa). Wpis od skargi wynosi 200 złotych. Strona ma prawo ubiegania się o prawo pomocy, w tym zwolnienie od kosztów sądowych.